Слайд 2Reja
1. Internet va uning asosiy tushunchalari
2. Internetga ulanish variantlari
3. Provayderlar. O’zbekistondagi
mavjud provayderlar
4. Internet xizmatlari. WWW nima?
Слайд 31964 - yili 4 tarmoqdan iborat AQSh ning eng nufuzli tekshirish
institutlarida joylashgan ARPANET tarmog’i yaratildi. Boshida olimlarning tadqiqot ishlarida foydalanilgan tarmoq, keyinchalik ularning safsata sotishning kompyuterlashgan zanjiriga aylanadi. Ammo shunday tarmoq yaratishning o’zi katta muvaffaqqiyat edi. 70-yillarda tarmoq ancha o’sdi.
Слайд 4Endi tarmoqning tuzilishi unga xoxlagan kompyuterlarni ulash imkoniyatini berdi. Keyinchalik 1974-yilda
tarmoqlarni birlashtiruvchi TCP/IP protokoli tuzildi va tarmoqning rivojlanishiga turtki bo’ldi. Chunki tarmoqqa ixtiyoriy kompyuterni ulash imkoniyati paydo bo’ldi. 1983-yilda ARPANET-INTERNET deb atala boshlandi va juda kuchli, bir-biri bilan bog’langan kompyuterlar va tarmoqlar to’plamidan iborat sistemasiga aylandi.
Слайд 5Internet nima?
Internet - International network – xalqaro tarmoq ma’nosini anglatadi.
Internet
(internet) - minglab lokal va mintaqaviy kompyuter tarmoqlarni birlashtiruvchi axborot tizimi hisoblanadi.
Слайд 6Internet nima?
Internet - International network – xalqaro tarmoq ma’nosini anglatadi.
Internet
(Internet) - bu butun jahon kompyuter tarmoqlari majmuidir, ya’ni yagona standart asosida faoliyat ko’rsatuvchi jahon global kompyuter tarmog’idir.
Слайд 7Internet nima?
Barcha davlatlarni va kontinentlarni birlashtiruvchi hamda yer sharining ixtiyoriy nuqtasidagi
axborot resurslariga murojaat qilish imkoniyatini beruvchi umumplanetar tarmoq.
Слайд 9Internetning asosiy tushunchalari
Web sayt – biror bir sohaga, faoliyatga, voqea va
hodisaga bag’ishlangan ma’lumotlarni o’zida jamlagan Internet sahifalar majmui.
Слайд 10Portal – Internet tizimidan izlash imkoniyati orqali ixtiyoriy ma’lumotlarni olish imkoni
yaratilgan dasturiy maxsulot tushuniladi.
Portaldagi servis imkoniyatlar: Elektron pochta, forum, chat, elektron aloqa, elektron konferensiya va shu kabilar.
Слайд 11Elektron pochta – Internet tarmog’i orqali tezkor ma’lumotlar va xabarlar almashish
tizimi
Internet manzil (URL-Uniform Recourse Locator) – Internet tarmog’ida joylashtirilgan axborot resurslarining murojaat manzillari.
Слайд 12Internet provayder – Internet tarmog’i xizmatlaridan foydalanishni ta’minlab beruvchi yuridik shaxs.
Proxy
– lokal tarmoqqa ulangan kompyuterlarni bitta aloqa kanali orqali Internet xizmatidan foydalanishni tashkil etish xizmati
Слайд 13Web server – veb sahifalarni joylashtirish, boshqarish va ulardan foydalanishni tashkil
etish hamda foydalanuvchilar so’rovlariga ishlov berish xizmati
Trafik – Internet aloqa kanallari orqali uzatiladigan ma’lumotlar oqimining hajmi
Слайд 14Marshrutlashtiruvchi(Router)- yoki router tarmoq topologiyasi haqidagi ma’lumot va berilgan qoidalar asosida
paketlarni tarmoq segmentlari orasida uzatish haqida qaror qabul qiluvchi qurilma.
Слайд 15Maxsus tarmoq kompyuteri bo’lib, kamida 2 ta tarmoq interfeysiga ega va
turli xil tarmoq segmentlari o’rtasida administrator tomonidan berilgan maxsus qoidalar va tarmoq topologiyasi haqidagi axborotlar asosida ma’lumotlar paketini yubora oladi.
Слайд 16Shlyuz (Gateway) –tugun(узловой) kompyuter. Bu bir tarmog’idan boshqa tarmoqning resusrlariga murojaat
qilish imkonini beradi va yuboriladigan ma’lumotlarni mosligini ta’minlaydi. Masalan, pochta xabarlari.
Слайд 30Seansli ulanish
Mazkur ulanish turida foydalanuvchi Internetga doimiy emas, qisqa muddatga telefon
tarmog'i orqali ulanadi. To'lov esa Internetda qancha muddat bo'lishga qarab, ya'ni soatbay amalga oshiriladi.
Слайд 31Doimiy ulanish
Bunda kompyuter Internetga doimiy va tezkor kanal orqali ulangan bo'lib,
yuborilayotgan va qabul qilinayotgan ma'lumotlar raqamli tartibda bo'ladi. To'lov esa faqat «trafik» — qabul qilingan ma'lumotlar hajmi uchun amalga oshiriladi.
Слайд 32Provayderlarning tarif rejalari
Chegaralanmagan limit (Безлимит)
Vaqt bo’yicha (За время)
Trafik bo’yicha (По трафику)
Paketli
(Пакетный)
Слайд 33Internet provayderlar mijozlarga quyidagi xizmatlarini taqdim etadi
Слайд 34
O'zbekistonda Internet tarmog'iga ulanishni ta'minlovchi xalqaro kanallar o'tkazuvchanlik qobiliyatining rivojlanish bosqichlari
Слайд 35Bugungi kunda O’zbekistonda internetdan foydalanuvchilar soni 9,1 mln tashkil etadi.
2012 yil
aprel oyining hisobotiga ko’ra 14 ming UZ domenlar nomi ro’yxatdan o’tgan.
Слайд 38INTERNET XIZMATLARI
WWW Internet resurslarini tashkil etish
E-mail Elektron pochta xizmat
Слайд 39FTP fayllarni almashish protokoli
IPTV Internet tarmog’i orqali raqamli televideniya
IP telefoniya Internet
tarmog’i orqali telefon so’zlashuvlar
Слайд 40Web hosting Shaxsiy veb saytlarni Internetga joylashtirish
Searching Internet qidiruv tizimlaridan foydalanish
Internet
conference Internet orqali video muloqot
Слайд 41WWW nima?
WWW – World Wide Web – butun dunyo o’rgamchak
to’ri hisoblanib, Internet resurslarini tashkil etish va undan foydalanishni ta’minlab beradi.
Слайд 42WWW nima?
World Wide Web – elektron silkalar bilan bog’langan global gipermatnli
hujjatlar sistemasi hisoblanadi.
Слайд 43WWW - Ma’lumot saqlovchi kompyuterlarning geografik joylashuvidan qat’iy nazar, gipersilka yordamida
bir hujjatdan keyingi hujjatga o’tish imkoniyatini beradi.
Слайд 45URL (Uniform Recourse Locator)
Унифицированный указатель ресурса. Internet tarmog’ida joylashtirilgan axborot resurslarining
murojaat manzillari.
Слайд 46 HTTP (Hyper Text Transfer Protocol)
Протокол передачи гипертекста.
Gipermatnni uzatish bayonnomasi. HTTP bayonnomasi
server-kompyuter va kliyent-kompyuter o’rtasida ma’lumot uzatish uchun ishlatiladi.
Слайд 47HTML (Hyper Text Mark-Up Language
Язык разметки гипертекста. Gipermatnli markerlash yoki belgilashlar
tili.
Слайд 48
Internet texnologiyaning 3 jihatini aytib o’tish lozim.
1. O’zida ma’lumotni saqlovchi “SERVER”.
2.
Serverdagi ma’lumotlarni ko’rish imkoniyatini beruvchi “KLIYENT”.
3. Almashinuv “PROTOKOLI” (bayonnoma) ularni ulaydi.
Слайд 49Matnli, grafika, musiqa va boshqa ko’rishdagi ma’lumotlarni o’zida saqlovchi hujjatlar server-kompyuterida
saqlanadi, kliyent-kompyuter yordamida hujjatlar ko’riladi va bir-biriga ma’lumotni HTTP bayonnomasi yordamida yuboradi.