Презентация, доклад Топырақ, топырақтың түрлері (6 сынып)

тыңдайтын,
Біз әдепті баламыз

барлығына жуығы ............................................түзілген. Оттегі мөлшері көбеймейді, өйткені ...............................................................жұмсалады.

Дүниежүзілік мұхитта өмір сүретін жануарлар ........................................жұтады. Ол жануарларға ............................. түзу үшін керек.

Ағзалардың қалдықтарынан ................................................ құралады. Мысалы, ........................................ . Ағзалар .................................................... үлес қосады.

қуатының күшімен көмірқышқыл газының ыдыратуының нәтижесінде түзілген. Оттегі мөлшері көбеймейді, өйткені екінші жағынан жануар/ң тыныс алуына, жануға және басқа да құбылыстарға жұмсалады.

Дүниежүзілік мұхитта өмір сүретін жануарлар калцийді өте көп мөлшерде жұтады. Ол жануарларға қаңқалары мен сауыттарын түзу үшін керек.

Ағзалардың қалдықтарынан тау жыныстарының органикалық деп аталатын ерекше тобы құралады. Мысалы, мұнай, әктас, ұлутас, тас көмір т.б. Ағзалар тау жыныстарының үгілуіне үлкен үлес қосады.

Кенгуру Түйе Пингвин Теңбілшер

Саванна Арктикалық Тропикалық Шөл Антакртикалық
мұзды шөл орман мұзды шөл

Жұлдыз тобы

Сәйкестікті
анықтаңдар

Кенгуру Түйе Пингвин Теңбілшер

Саванна Арктикалық Тропикалық Шөл Антакртикалық
мұзды шөл орман мұзды шөл

өседі. Таза тау жыныстарында өсімдік өспейді.
Жердің  өсімдік  өсетін беткі  құнарлы  қабатын топырақ  деп  атаймыз.

болады.Оған қоңыр түс беретін өсімдіктердің шірінділері,жануарлар мен жәндіктердің қалдықтары.Оны қара шірік деп атайды.Тереңдеген сайын өсімдіктердің тамырлары азая түседі және құрт-құмырсқалардың індерін көруге болады.Олардың бәрі өсімдіктермен қоректенеді.

жылдай,
ал 20 см топырақ 2 – 3 мың жылда түзеледі.

қара
— Өсімдіктің ұсақ қалдықтары, шіріген жәндіктің қалдықтары байқалады. Одан әрі анықтай түсу үшін тәжірибе жасайық.
1 — тәжірибе.
Бір кесек топырақты стакандағы суға салайық. Не байқадық? Көпіршіп шыққан не? Ауа
2 — тәжірибе.
Бір уыс топырақты темір қалбырға салып отқа қойып қыздырайық. Оның үстіне шыны ұстайық. Шынының астыңғы бетіне су тамшылары пайда болды. Ол қайдан шықты? Топырақ бойында ауадан басқа тағы не бар? Су
3 — тәжірибе
Топырақты одан әрі қыздыра түсейік. Біраздан кейін көкшіл түтін шығады Бұл не? Топырақ ішінде жанатын не бар? Топырақта түрлі қалдықтар, шірінділер бар.
Ол — қарашірік

араластырайық. Лайланған суды тұндыруға қояйық. Біраздан кейін тұнбаның астында құм, оның үстіне саз шөгеді. Бұдан топырақ құрамында құм, саз барын байқайық.
Тәжірибені қортындылау: Топырақта қарашірік көп болса, соғұрлым топырақ құнарлы болады. Қарашірік топыраққа қара, қоңыр түс береді.

тығыз байланысты.
Өсімдік сияқты топырақ жамылғысы да экватордан полюстерге қарай зоналар бойынша өзгереді, тауларда биіктік белдеулерге сәйкес таралады.
Топырақ түрлерінің таралуы арнаулы топырақ картасында түрлі түсті бояулармен көрсетіледі.

Топырақтың бұл түрі қоңыржайбелдеудегі далалы шөптесін өсімдіктердің астында түзіледі. Шөп жазда өсіп жетіліп, күзде қурайды, оның қар астында қалған қалдықтары қыста шіріп, үгіледі. Далалық аймақтың климаты қарашіріктің жинақталуына өте қолайлы. Бір жағынан температура мен ылғалдың арақатынасы шөптесін өсімдіктердің жер бетін жаппай басып, қалың өсуіне жағдай жасайды. Екінші жағынан ылғал мөлшері пайда болған қарашірікті шайып әкетуге шамасы жетпейді.

топырақ қатты құрғайды. Жер асты суы таяз жатқан жерлерде және көктемде еріген қар суы жиналатын ойпаңдарда жазда буланған ылғал өзімен бірге жер бетіне түрлі тұздарды ілестіріп ала шығады.
Оны сор дейді.

және Жер бетінде таралу заңдылығын ашты. Топырақ атауларын да (күлгін, қара, қызыл қоңыр топырақ т.б.) алғаш ұсынған Докучаев болатын

Бүгінгі алған білімдеріміз өмірге қажет па?
Ендеше:              
 Күніміз ашық,
Түніміз тыныш.
Ауамыз таза,
Топырагымыз құнарлы болсын.
Өзіміз аман болайық.