Презентация, доклад по татарской литературе на тему

САЛМАН ТӨП ГОМУМИ БЕЛЕМ БИРҮ МӘКТӘБЕНЕҢ ТАТАР ТЕЛЕ ҺӘМ ӘДӘБИЯТ УКЫТУЧЫСЫ
НАСЫЙБУЛЛИНА ГӨЛФИЯ СОЛТАН КЫЗЫ

Татар мәктәбенең 8 нче сыйныфында
татар әдәбияты дәресе

яшь кызларга Һәм сабырлык телим ирләргә.

Хәерле көн телим юлчыларга,
Чәчәкләргә карап елмаям.
Җиргә якты, җылы нурын сипкән
Кояшыма карап куанам.

чыганагы

–бәхетсез.
Бәхеткә өч нәрсә алып бара: хезмәт, түземлелек,ныклык.
Үз-үзенә ышанган кеше бәхетле була.
Бәхет пыяла кебек-сакламасаң тиз ватыла.

бәхетле кияү дип иң элек -кем әйтә?
-Нури чыннан да бәхетлеме?

салырга сәләтле,тормышның байлыгы дөнья малында түгел, кешенең изге күңелендә икәненә ышанып язучы

 1928 нче елның 17 нче гыйнварында Татарстанның Сарман районы Чукмарлы авылында укытучы гаиләсендә туган. Бала чагы һәм мәктәп еллары Зәй районының Югары Баграҗ авылында уза. Авыл мәктәбенең тугызынчы сыйныфын тәмамлагач, унынчы сыйныфны  Сарман  урта мәктәбендә укый.
1948-1950  елларда ул –Казан Дәүләт университеты  студенты. Аңа да шәхес культының газапларын татырга туры килә. 1950  елның мартыннан башлап  1955 елның  августына кадәр Казахстанда  тоткынлыкта була.Казанга   кайткач, университетта укуын дәвам итә.
1957 елның   мартыннан 1961елның  августына кадәр А.Гыйләҗев матбугат эшендә: «Чаян»  һәм «Азат хатын» (хәзер «Сөембикә») журналлары редакцияләрендә әдәби хезмәткәр, «Совет әдәбияты»
( «Казан утлары») журналында проза бүлеге мөхәррире вазифаларын үти.
1961-1963  елларда Мәскәүдә СССР Язучылар союзы каршындагы Югары әдәби курсларда укып кайтканнан бирле Аяз Гыйләҗев, язучы-профессионал сыйфатында, әдәби иҗат эше белән шөгыльләнә.
Аяз Гыйләҗев 2002 нче елның 13 мартында  вафат булды.

1935нче еллар

актив иҗат эшчәнлеге 1956 елдан башлана дияргә була.
"Өч аршин җир" (1962), "Зәй энҗеләре" (1963 ел), "Урталыкта"(1969 ел), "Язгы кәрваннар"(1972 ел), "Мәхәббәт һәм нәфрәт турында хикәят" (1973 ел), «Җомга көн кич белән» (1979 ел), "Әтәч менгән читәнгә" (1979-1980 ел) әсәрләре белән Аяз Гыйләҗев үзен повестьлар остасы итеп танытты.
Тематик яктан А.Гыйләҗевның күпчелек повестьлары авыл тормышына багышланган. Аларда кичәге һәм бүгенге авыл, аның гади кешеләре гәүдәләндерелә. Аяз Гыйләҗев – ике дистәдән артык драма әсәре авторы да. Аларның күбесе республика театрлары репертуарына кертелгән.

өчен А.Гыйләҗев 1983  елда  Татарстанның Г.Тукай исемендәге Дәүләт бүләгенә лаек булды.
Әдәбиятны һәм театр сәнгатен үстерүдәге хезмәтләре өчен аңа 1978 елда Татарстанның, ә 1985 елда РСФСРның атказанган сәнгать эшлеклесе дигән мактаулы исемнәр бирелә. Ул –М.Горький исемендәге премия лауреаты да.
Татар әдәбиятын үстерүгә зур өлеш керткәне өчен 1993 елда, Татарстан Республикасы Президенты Указы нигезендә, Аяз Гыйләҗевкә Татарстан Республикасының халык язучысы  дигән мактаулы исем бирелде.

язучының һәр җәһәттән ышанычлы ярдәмчесе, терәге булу өстенә, мәктәптә укытучы булып эшләде, татар телен гамәлгә ашыру өчен көрәште .

буларак та Аяз ага бәхетле иде. Алар Нәкыя апа белән өч гөрнәдир егет үстергәннәр. Аларның берсе - галим Искәндәр Гыйләҗев, икенчесе - драматург Мансур Гыйләҗев, өченчесе – малтабар - Рәшат Гыйләҗев.

1963нче елда Урта Багражда салдырган йорт

ӨЧЕН ЯШИ” (А.ГЫЙЛӘҖЕВ)

“Кешеләргә мөнәсәбәттә усал кебек күренсәм дә,мин бик нечкә күңелле, еш кына елыйм да..Шәхсән минем үземне “гыйбрәтле “ геройлар кызыксындыра.Мин шундый кешеләрне яратам.Үзләре яшәгән чорга битараф булмаган, мәхәббәтне һәм нәфрәтне сиземли торган кешеләр.” (А.ГЫЙЛӘҖЕВ)

күтәрелә.
100меңнән артык якташыбыз СССРның орден һәм медальләре белән бүләкләнгән.
200дән артык якташыбызга СССРның Советлар Союзы Герое дигән мактаулы исем бирелгән.
Әлки районы Иске Салман авылыннан 253 кеше фронтка китә.121 кеше яу кырында ятып калган.

хезмәт иткән, җыр белән хезмәтне бергә бәйләп алып барган.

булу, егетләр һәм кызлар арасындагы мөнәсәбәтләр.

елларында тол калган аналар, ятим балалар күз алдына килә.Аларның ул елларда күргән газаплары аркасында чәчләре чаларган, йөрәкләре җәрәхәтләнгән.

Миңнегөл
Гарипова Бәдерниса
Миндубаева Габкария
Сафина Маһисәрвәр
Хәлиуллина Җомабикә
Хәбибуллина Габкария
Бу апалар бүгенге көндә инде барысы да мәрхүмнәр...




































































































































нуруллина Зөһрә

биттәге сорауларга җавап әзерләргә
-сугыш чоры һәм сугыштан соңгы авыр еллар турында тыл ветераннарыннан язып алынган истәлекләр алып килергә

яккан учакта.
               Кеше   кайчан   матур   була ?
 Кеше   матур  шул вакыт
Иле өчен, халкы өчен
Яшәгәндә җан атып.
Заманалар авырлыгын
Җилкәсенә алганда,
Олы данга ирешеп тә
Кече булып калганда.
                   (Р.Харис.)