Презентация, доклад по казахскому языку на тему Гидросфера (10 сынып)

қабаты).

2. Ауа – райының негізгі элементтері?
(температура, ылғалдылық, атмосфералық қысым).

3. Жер шарындағы ауа массаларының негізгі типтері?
(арктикалық, қоңыржай, тропиктік, экваторлық).
4. Тұрақты желдердің қалыптасуы неге байланысты?
(қысым белдеулеріне).
5. Желбағар биіктігі қанша метрге орнатылады?
(10-12м).

II - топ 1. Ұсақ қиыршық мұз тартылған сымға, үйдің желдің өтіндегі қабырғасына ең борпылдақ түрінде ілінген зат?
(қылау). 2. Климат құрушы негізгі факторлар?
( географиялық ендік, ауа массалары, жер беті жамылғысы). 3. Ауа райының белгілі бір жерге тән сипаты, көп жылдық орташа жай күйі?
(климат). 4. Бұлттың негізгі 3 түрі?
(будақ, қабат, шарбы).
5. Атмосфера құрамында ең көп мөлшерде кездесетін газ?
(азот)

III - топ 1. Жауын – шашын түрлері?
(жаңбыр, қар, бұршақ, шық, қырау, қылау).
2. Жоғары және төменгі температура көрсеткіштерінің арасындағы айырмашылық қалай аталады?
(амплитуда).
3. Жер бетіндегі ауаның горизонталь бағытта бір жерден екінші жерге ауысуы?
 ( жел).
4. Температуралары бірдей нүктелерді қосатын қисық сызықтар?
(изотермалар).
5. Экватор маңында қандай қысым қалыптасады?
  (төменгі).

деген не?

Солтүстік және Оңтүстік жарты шарлардың тропиктік және экваторлық ендіктерінде субтропиктік жоғары қысымды аймақтардан экваторға қарай жыл бойы соғатын тұрақты желдер; 

белгілі бір жердегі ауа райының көп жылдық режимі, яғни осы жерде болуға тиісті ауа райы жағдайларының жиынтығы мен оның бір ізбен өзгеріп отыруы.

Изосызықтар

18 — 19С, шілдеде 21 — 22°С. Жауын-шашынның жылдық орташа мөлш. 260—280 мм

Әулиекөлдің климаты

қандай?

Э (экваторлық)

Т (тропиктік )

Т (тропиктік )

Қ (қоңыржай )

Қ (қоңыржай)

А (арктикалық )

А (антарктикалық )

Ұстасаң, қолға ілінбес Қарасаң, көзге түспес.       

Ол келсе орман шулайды Толқын теңіз тулайды. Қуса өзен қуады, Ешкім оны қумайды     

Қанатсыз құс маңып барады, Көзінен жас тамып барады.    

(ауа).

(жел).

(бұлт).

Сергіту сәті

Жұмбақтар

Тәжірибе:

түсіндіру.
Дамыту: Өз бетінше ізденіспен шығармашылық тұрғыда жұмыс істеуге дағдыландыру. Өз ойларын еркін де сауатты, нақты жеткізу қабілеттерін арттыру.
Тәрбиелік: Жан-жақтылыққа, ізденімпаздыққа баулу, тыңдай және сөйлей білу мәдениетін арттыру.

Жаңа сабақты түсіндіру

а) Гидросфера және оның құрамдас бөліктері.

в)Судың қасиеттері

с)Табиғаттағы су айналымы, оның маңызы

құрамы жөнінен сутек оксиді (Н2О) болып табылалы. Оның өзіне тән қасиеттері бар, бұл қасиеттерінің географиялық қабықға жүретін процестерінің маңызы зор.

Біріншіден, су қалыпты жағдайдың өзінде үш бірдей күйде бола алады. Судың бір күйден екінші күйге ауысуы белгілі бір мелшерде жылу жұмсалады (булану, қар мен мұздың еруі) немесе бөлініп шығады (конденсация, судың қатуы). Мысалы, 1 г суды буландыру үшін жұмсалатын жылу 1 г мұзды ерітуге қажет жылудан 7 еседей артық болады.
Екіншіден, басқа заттармен салыстырғанда су қатқан кезде көлемін ұлғайтады. Таза су қалыпты қысым жағдайында +100°С-та қайнап, 0°С-та қататынын білесіңдер.
Үшіншіден, су еріткіш болғандықтан табиғатта таза күйінде болмайды, яғни оның құрамында еріген күйде азды-кепті бөгде заттар кездеседі. Суда тұздардың шоғырлану мөлшері, яғни тұздылығы әркелкі болады.
Төртіншіден, су баяу жылынып, баяу суиды. Бұл судың жылу сыйымдылығының өте жоғары болуымен түсіндіріледі. Судың жылу сыйымдылығы құмға қарағанда 5 есе, темірмен салыстырғанда 10 есе жоғары. 

шарының жаңа қабығы — биосфераның (тіршілік қабығы) түзілуіне жасады.
Су айналымының табиғаттағы айрықша рөлі мұнымен ғана тоқталмайды. Ылғал айналымы барысында жылудың алмасуы қоса жүреді. Өйткені бір жерде булануға жылу жұмсалса, екінші бір жерде ылғалдың конденсациялануы барысында, керісінше жылу бөлініп шығады. Бір жыл ішінде су айналымына Күннен келетін жылудың 25%-ға жуығы қатысады.
Сонымен су мен жылуды тасымалдау арқылы су айналымы Жер шарының табиғат кешендерін қалыптастыруда маңызды рөл атқарады.