Презентация, доклад по физике на тему Негизги физикалык чондуктар. Чондуктарды өлчөө

чоңдуктарды өлчөөчү куралдар
менен таанышып айырмалай алышса;

Өлчөөчү куралдардын бөлүгүнүн баасын
аныктоону үйрөнсө.

деп аталат

убакыт, ылдамдык - бул чоңдуктар
аркылуу кыймылдын жай же ылдам
экендиги салыштырылат.

ℓ (эл)
масса - m (эм)
убакыт – t (т)

Физикалык чоңдуктар

Символикалык белгилениши

Чен бирдиктери

узундук - метр (м)

убакыт – секунда (с)

Ушул жана башка бирдиктердин атайын системасы
1963-жылы бүткүл дүйнөлүк келишим менен бекитилген.
Ошондуктан, бул бирдиктер СИ (Эл аралык система)
системасындагы бирдиктер деп аталат.

масса – килограмм (кг)

1000 эсе чоң бирдиктер, грек тилинде:
«дека» ... - 10,
«гекто» ... - 100,
«кило» ... - 1000 деген кошумча сөздөрү колдонулат.
Эселик бирдиктер: 1 декаметр (дкм) = 10 м,
1 гектометр (гм) = 100 м,
1 километр (км) = 1000 м
1 ден 10, 100, 1000 эсе кичине үлүштүк бирдиктер болот, алар
латын тилинде: «деци» - 0,1 1 дециметр (дм) = 0,1 м ,
«санти»- 0,01 1 сантиметр (см) = 0,01 м,
«милли» - 0,001 1 миллиметр (мм) = 0,001 м

1000 эсе чоң бирдиктер, грек тилинде:
«дека» ... - 10,
«гекто» ... - 100,
«кило» ... - 1000 деген кошумча сөздөрү колдонулат.
Эселик бирдиктер: 1 декаметр (дкм) = 10 м,
1 гектометр (гм) = 100 м,
1 километр (км) = 1000 м
1 ден 10, 100, 1000 эсе кичине үлүштүк бирдиктер болот, алар
латын тилинде: «деци» - 0,1 1 дециметр (дм) = 0,1 м ,
«санти»- 0,01 1 сантиметр (см) = 0,01 м,
«милли» - 0,001 1 миллиметр (мм) = 0,001 м

кг
20 кг = г
5 кг = мг
30 г = мг

100000

20000

5000000

30000

1 г = кг
1мг = г
1 мг = кг

0,001

0,001

0,000001

бул чен бирдик
катары кабыл алынган чоңдук менен салыштыруу.

Узундук

1889 - жылдан 1960 - жылга чейин
колдонулган Эл аралык «метр» үлгүсү
Париждин Севр шаарында сакталып турат.

курал тиешелүү физикалык чоңдукту
өлчөө үчүн колдонулат

ар бир физикалык куралдын шкаласы болот;

физикалык чоңдукту өлчөөчү куралдардын шкаласы
ар түрдүү болушу мүмкүн.

см
туурасы – 3,7 см
бийиктиги – 3,7 см

а

в

с

Түз өлчөө

кыйыр өлчөө

V - көлөм

V – физикалык
чоңдук

эрежелер:

шкаладагы чоңдуктун мааниси жазылган катар эки
узун сызыкчаны тапкыла;
андагы чоң сандан кичинесин кемиткиле;
алынган санды эки узун сызыктын ортосундагы майда
сызыктардын санына бөлгүлө;
акыркы алынган сан ошол куралдын шкаласынын
баасы болот.

Ар бир өлчөөчү куралдын кайсы бирдик менен өлчөй
тургандыгы анын бетинде жазылуу болот.

М: сызгыч (см) менен, мензурка (мл) менен, күч (Н) менен берилет

нерселердин касиеттерин же
кубулуштарды сандык жактан мүнөздөйт;
физикалык чоңдуктардын бирдиктери болот;
чоңдуктарды өлчөөчү куралдардын шкаласы жана
бөлүгүнүн баасы болот;
өлчөөчү куралдардын бетинде бирдей бөлүктөргө бөлүнгөн
сызыкчалар, узун сызыкчалардын тушуна цифралар коюлган,
алар шкала деп аталат;
өлчөөдөн мурда прибордун бөлүгүнүн баасын аныктап алуу
керек.