Презентация, доклад на тему Ыам ыйа

алаһа дбиэҕэ
Кэпсээҥҥэ киирэр-
Үөрүүнү үксэтэр
Оҕону харыстааҥ,
Оҕону көмүскээҥ!
Бу сиргэ, бу күн анныгар
Илгэ эҥэрдээх,
Эйэ эркиннээх
Оҕону харыстааҥ,
Оҕону көмүскээҥ!
Сир ийэ ситэр сирэмин,
Кэлэр кэм киэргэлин,
Дьон-аймах кэскилин
Оҕону харыстааҥ,
Оҕону көмүскээҥ!
Тайман Дьүүгэ

Үрүҥ тунах, салама ыйа.
Ыам ыйыгар айылҕа уһуктар, хаар лапп ууллан, үрүйэлэр уулара бааһынаны, сири дойдуну ириэрэн чэлгитэллэр, от-мас көҕөрөн барар. Бу ый ортотуттан ынах барыта төрөөн, үүт дэлэйэр. Ол иһин өбүгэлэрбит бу ыйы “ ыам ыйа-үүт ыйа” диэн ааттыыллар. Иэйиэхсит- тыыннаах айылҕа таҥарата. Эйэҕэс, сайаҕас өҥ куһаҕантан сэрэтэр, араҥаччылыыр. Аналлаах сиэри-туому тутуһуу. Саха саҥа сыла. Онон сиргэ Иэйиэхсит түһэр, уйгу-быйаҥ үөскүүр, саҥа олох салҕанар.
Эйгэни тэрийии. Сир араас араҥатын арааран билиһиннэрии. Айылҕаны кэтээн көрүү. Күөл мууһа ууллуутун, харлдьыты көрүү, от-мас хайдх көҕөрбүтүн.
Олоххо куттала суох буолуутун тэрийии, дэҥтэн-оһолтон сэрэтии. Уоттан- ууттан сэрэхтээх буолуу. Айылҕаҕа сылдьыы быраабылта.

Ый суолтата
Алгыстаах алаадьы, саламаат, кус минэ иһэр, салама ыйыыр – ыам ыйын 22 күнэ- Ньукуолун. Халыҥ хаары халбарытан, тоҥ муус көтөҕүллэр сылаас тыаллаах, кэҕэ этэр кэрэ кэм кэллэ.
Күөх от бытыгыраан тахсар, ньургуһун үүнэр, мутукча сыта дыргыйар, күөрэгэй дьырылыыр ырыата самаан сайын сайын кэлбитин биллэрэр. Саха күөххэ үктэнэр, Сиргэ-Дойдуга салма ыйааһын, сири-уоту аһатааһын саҕалнар.
Ыам ыйа саха дьонугар санаалыын сааһыланар, киртэн-хохтон ыраастанар, чэбдигирэр кэм. Өбүгэлэрбит ходуһаҕа, хонууга арыылаах алаадьы ууран, үүт-кымыс кутан үүнэр сайынтан өҥү-быйаҥы, илгэни көрдөһөллөрө.
Ыраас чэбэр санааланыы кэмэ ыам ыйа. Онон 22-тэн түптэ буруотугар арчыланан, кыстык кэннэ кыһыҥҥы тымныыттан тахсан, көхсүлүүн кэҥээн ыраастанан, санаалыын сайҕанан сах дьоно үрүҥ тунах сайыҥҥа үктэммитинэн ааҕыллар.