Презентация, доклад Мәңгілік жырларсыныптан тыс жұмыс

және көрермендер!
Қазақтың қара өлеңін кие тұтқан, жүрегінің түбінен қайнап шыққан асыл жырларымен қалың жұртшылықтың махаббатына бөленген Мұқағали Мақатаевтың шығармашылығына арналған”Өмір - өзен “атты Мұқағали оқуларын бүгін , ақиық ақынның туған күнінде өткізгелі отырмыз.
Мұқағали Мақатаев - өзінің аз өмірінде әдебиетімізде мол мұра қалдырған дарын. Өмір де бір өзен. Өлең де өзендей бір тұңғиық сыр бар. Мұқағалы жырлары бірде үн – түнсіз шымырлап қайнап, тереңге тартып, бірде ақкүміс бұлттарын түйдектетсе, біре моншақтарын аспанға атқан асау өзендей.
Мұқағали Мақатаев – бүгінде бүкіл халықтың сүйікті ақыны.Оның өлеңдерін ықыласпен оқымаған, өлеңдеріне жазылған әндерін ынтыға тыңдамаған иісі қазақта ешкім жоқтығы белгілі.
Бүгін менің туған күнім,
Ой, пәлі – ай!
Мына адамдар неге жатыр тойламай?!
Банкет жасап берер едім өзім – ақ,
Тәңірдің бір жарытпай- ақ қойғаны – ай...
Мына дүние неге жатыр үндемей.
Алаулатып тойдың шоғын үрлемей?
Құшық – құшақ гүл шоқтарын лақтырып,
“Мынау – шапан, мынау – атың, мін!” демей
, - деген жырлары бізге де жетті. Көзі тірісінде тойланбаған туған күнін тойлау, оның тілегін орындау біздің баршамыздың парызымыз. Мұқағалидың туған күні әр жыл сайын Қазақстаннң түкпір – түкпірінде тойланады. Бүгінгі іс – шарамыз да Мұқағалидың тойы деп қабылдайық. Сендердің оқыған өлеңдерің ақын тойна тартуларың болсын.
Ақынның өмірбаянымен қысқаша таныстырып өтейік.
Мұқағали Мақатаев 1931 жылы 9 ақпанда Алматы облысының Нарынқол ауданындағы Қарасаз ауылында дүниеге келді. Әкесі Сүлеймен осы өңірде колхоз ұйымдастырушысы болды. 1941 жылы майданға аттанып, оралмады.ү Анасы нағиман қарапайым шаруа адамы еді. Ақын балалық шағынан – ақ ерте есейді. Еңбекке ерте араласты.Орта мектепті бітірген соң ауылдың хатшысы, қызыл отаудың меңгерушісі, комсомол комитетінде болды. 1954- 1962 жылдары қазақ радиосында диктор болды. 1962-1672 жылдары “Социалистік Қазақстан”, “Қазақ әдебиеті” газатінде, “ Мәдениет және тұрмыс”, “Жұлдыз” журналдарында бөлім меңгерушісі, 1972-1973 жылы Қазақстан Жазушылар Одағында әдеби кеңесші болып жұмыс істеді.
Мұқағалидың алғашқы өлеңі 1978 жылы Нарынқол аудандық “Советтік шекара” газетінде басылды.
Мақатаевтың “Дариға жүрек”, “Аққулар ұйықтағанда”, “Өмір - дастан”, “Атамекен”, “Райымбек, Райымбек”, “Жүрек арызы”, “Аманат”т.б.кітаптары жарық көрді. Сіздерге біздің кітапхана қорындағы Мұқағалидің кітаптары және ол туралы жазылған кітап тармен таныстырайық.
Ақын поэзиясы талай жүрекке от беріп, ақынжанды талай қазақтың шабытына шабыт қосты, жырлары оқырманмен бірга шаттанды.Бар қазақтың жүрегіне жол тауып, ұлтымыздың мәңгі өлмес асыл мұрасына баланып, музика қазынасына айналды.Мұқағалидың сөзіне жазылған: “Сәби болғым келеді”, “Есіңе мені алғайсың”, “Сарыжайлау”, “Дариға, домбыраңды берші маған”, “Фаризаға”, “Арулар асыл жандар”,”Сағындым”, “Ей менің нұрлы ғұмырым”.”Отыздан асып барамын”т.б.

таныс болыңыздар.
Мектеп кітапханасындағы М. Мақатаевтың және оның өмірбаяны туралы кітаптарды сіздерге ұсынамыз

“Жалын баспасы” ЖШС, 2013

209. Т2: Тағзым. Өлеңдер. -432 бет.
Мұқағали ақынмен сырласу 256-бет.

бет.
Мұқағалимен сырласу. Толғаныс.

бет.
Мұқағали Мақатаев. 257 –бет.

– бет.

жылдарына тап келді.
”Менен сұра сұм соғыстың тастап кеткен зардабын,
Ауыл қайтіп көтергенін қан майданның салмағын”, -деп ақиық ақын Мұқағали айтқандай, ел басына түскен зұлмат жылдардың зілдей салмағын біз бала да болсақ жан – жүрегімізбен сезініп өстік...

“ Жыр басы Қарасаздан басталған М.Мақатаев бүгінде ән болып аспанда қалықтап, жыр болып жұлдыздармен сырласып, сонау поэзия әлемінде шырқап барады”
Рза Қунақова
“Мұқағалидай ақыны бар халық – бақытты халық”
Фариза Оңғарсынова

“Өлең өлмейді. Ендеше оны жазған ақын да өлмейді. Олай болса Мұқағали Мақатаев та көз жұмған жоқ. Қатарымызда, күн бе – күн қасымызда. Әне, ол мұзбалақ қыранша дүр сілкініп, бүкіл залды бір өзі толтырып, жазық маңдайы жарқырап, жарқылдап жыр оқып тұр!”
Әбділда Тәжібаев

қазақтың шабытына шабыт қосты, жырлары оқырманмен бірге шаттанды.Бар қазақтың жүрегіне жол тауып, ұлтымыздың мәңгі өлмес асыл мұрасына баланып, музыка қазынасына айналды.Мұқағалидың сөзіне жазылған: “Сәби болғым келеді”, “Есіңе мені алғайсың”, “Сарыжайлау”, “Дариға, домбыраңды берші маған”, “Фаризаға”, “Арулар асыл жандар”, ”Сағындым”, “Ей, менің нұрлы ғұмырым”.”Құттықтаймын, мама туған күніңмен”, “Сөнбейді әже, шырағың”т.б.
Осы әндердің ішінен Алтынай Жорабаеваның орындауында “Сарыжайлау” әні тыңдайық.

қандай өлеңін оқиды? Кім өлеңді мәнерлеп, нақышына келтіріп оқыса. Сол жеңімпаз атанады.
1.
2.
3.
4.
5.
6.
7.
8.
9.
10.
Жеңімпазды марапаттау
Жылдар өтер... Небір ақындар туар әлі. Бірақ Мұқағали жыры мәңгілік. Ол өз биігінде оқылып, әр адамның жадында жаттала береді. Қара өлеңнің құдіретін аспанға аспанға бірақ көтерген Мұқағали есімі де ғарыштап кететіні – ақиқат.
Мұқағали халқын қалай сүйсе, оны ң жыры да көптің ерекше махаббатына бөленді. Мұқағали Мақатаев ешқашан өлмек емес. Өзі өлсе де, мәңгілік жырлары қалды. Иә, жақсы ақынды оның жырларын оқып, рухани қазынадай қорғай білу әрбір қазақтың борышы, әрі ол ақынға деген шексіз құрметтің белгісі деп түсінуіміз керек. Олай болса, Мұқағали өлмейді, ұрпақпен мәңгі жасайды!
“Есіңе мені алғайсың” әні.