Далан аатынан
Кытаанах орто оскуолатын
3 кылаас үөрэнээччитэ
Салайааччы: Христофорова С. А.
- Главная
- Разное
- Образование
- Спорт
- Естествознание
- Природоведение
- Религиоведение
- Французский язык
- Черчение
- Английский язык
- Астрономия
- Алгебра
- Биология
- География
- Геометрия
- Детские презентации
- Информатика
- История
- Литература
- Математика
- Музыка
- МХК
- Немецкий язык
- ОБЖ
- Обществознание
- Окружающий мир
- Педагогика
- Русский язык
- Технология
- Физика
- Философия
- Химия
- Шаблоны, фоны, картинки для презентаций
- Экология
- Экономика
Презентация, доклад к докладу на тему: Балыктааhын саха терут дьарыга
Содержание
- 1. Презентация к докладу на тему: Балыктааhын саха терут дьарыга
- 2. Үлэм төрүөтэ: төрүт дьарыктан тэйииСыала: балыктааһын көрүҥнэринэн
- 3. 2 кылаастааҕы дакылааппар түмүктэримСобо балык туһунан элбэҕи
- 4. Слайд 4
- 5. Муҥхаҕа туттуллар тэриллэрМуҥха ийэтэМуҥха кынатаТуос хотоҕосХаптаһын хотоҕосТаастыганЫт
- 6. Куйуурга туттуллар тэриллэрКуйуурА) КуойаБ) Маҥкы2. Түөрэй3. Кыл
- 7. Туулааһын тэрилэТууа. Киспэб. Туу сүрэҕэв. Туу тылбыытаг. Туу чурумчутаТуу көрүҥнэрэАрдьаах тууКүөнэх туута
- 8. Илимнээһин тэрилэИлим Илим көрүҥнэрэКиэҥ илимКыараҕас илимИлим диэн
- 9. Күөгүлээһин тэрилэКүөгү ураҕаһаКүөгү быатаУстугас бэлиэКыра дьаакыр (тимир, сибиниэс)Күрүчүөк
- 10. ТүмүкБалыктааһын көрүҥнэринэн буолаллар: муҥха, куйуур, илимнээһин, туулааһын,
Үлэм төрүөтэ: төрүт дьарыктан тэйииСыала: балыктааһын көрүҥнэринэн сахалыы туттар тэриллэри үөрэтииСабаҕалааһын: балыктыыр тэриллэр араастарын үөрэттэхпитинэ балыктааһын ньыматын билиэхпитСоруктара: Балыктааһын ханнык көрүҥнэрэ баарын сааһылааһынБалыктааһыҥҥа ханнык тэриллэри тутталларын үөрэтии
Слайд 2Үлэм төрүөтэ: төрүт дьарыктан тэйии
Сыала: балыктааһын көрүҥнэринэн сахалыы туттар тэриллэри үөрэтии
Сабаҕалааһын:
балыктыыр тэриллэр араастарын үөрэттэхпитинэ балыктааһын ньыматын билиэхпит
Соруктара:
Балыктааһын ханнык көрүҥнэрэ баарын сааһылааһын
Балыктааһыҥҥа ханнык тэриллэри тутталларын үөрэтии
Соруктара:
Балыктааһын ханнык көрүҥнэрэ баарын сааһылааһын
Балыктааһыҥҥа ханнык тэриллэри тутталларын үөрэтии
Слайд 32 кылаастааҕы дакылааппар түмүктэрим
Собо балык туһунан элбэҕи билбитим:
Собо балык кэтит
лаппа5ар быһыылаах буолар
Кыһын собо күөл былыыгар киирэн кыстыыр. Күөл түгэҕэр да диэри тоҥноҕуна тыыннаах хаалар
Сааһыары муус анныгар баар ууга тахсар. Онно салгына аҕыйах. Кэмчи салгыннаах сиргэ тулуйан сылдьар
Собо 3-4 сааһыттан искэх ыыр. Искэҕин ахсаана 160-300 тыһыынчаҕа тиийэр.
Собону бултуур ньымалары чинчийбитим:
Илим
Куйуур
Муҥха
Күөгүлээһин
Туулааһын
Кинигэттэн уонна ийэбиттэн соботтон туох аһы астыылларын билбитим.
Кыһын собо күөл былыыгар киирэн кыстыыр. Күөл түгэҕэр да диэри тоҥноҕуна тыыннаах хаалар
Сааһыары муус анныгар баар ууга тахсар. Онно салгына аҕыйах. Кэмчи салгыннаах сиргэ тулуйан сылдьар
Собо 3-4 сааһыттан искэх ыыр. Искэҕин ахсаана 160-300 тыһыынчаҕа тиийэр.
Собону бултуур ньымалары чинчийбитим:
Илим
Куйуур
Муҥха
Күөгүлээһин
Туулааһын
Кинигэттэн уонна ийэбиттэн соботтон туох аһы астыылларын билбитим.
Слайд 5Муҥхаҕа туттуллар тэриллэр
Муҥха ийэтэ
Муҥха кыната
Туос хотоҕос
Хаптаһын хотоҕос
Таастыган
Ыт мас
Анньыы
Хамыйах
Сүүр
Ачаах
Олуур
Көхө
Үтүмэх
(15-16 м)
Бэчимэ
Нырыы
Бэчимэ
Нырыы
Муҥха диэн кыһын муус аннынан балыктааһын буолар. Муҥханы улахан чардаатка түһэрэллэр (түһэрии чардаат уонна тахсыы чардаат тус-туспалар). Икки өттүнэн элбэх ойбон тэһэллэр, онон үтүмэх ыыталлар. Көхө тутааччы диэн туспа киһи буолар, бэчимэ тардааччылар эмиэ туспалар. Өссө нырыыһыттар бааллар – балык күрэтээччилэр. Балык мунньуллан кэлэр сирэ – муҥха ийэтэ диэн. Муҥха икки кынаттаах буолар.
Слайд 6Куйуурга туттуллар тэриллэр
Куйуур
А) Куойа
Б) Маҥкы
2. Түөрэй
3. Кыл хамыйах
4. Сүүр
Куйуур
диэн саас муус аннынан балыктааһын буолар. Ойбоҥҥо туора уурар мас түөрэй диэн ааттанар. Маҥкы диэн түөрэйгэ уган баран буккуйар мас. Маҥкы төбөтүгэр баар сиэккэтэ куойата диэн ааттанар.
Слайд 7Туулааһын тэрилэ
Туу
а. Киспэ
б. Туу сүрэҕэ
в. Туу тылбыыта
г. Туу чурумчута
Туу көрүҥнэрэ
Ардьаах туу
Күөнэх
туута
Слайд 8Илимнээһин тэрилэ
Илим
Илим көрүҥнэрэ
Киэҥ илим
Кыараҕас илим
Илим диэн үксүн саас, сайын, күһүн
балыктыыр ньыма буолар. Илим киэҥ уонна кыараҕас илим диэҥҥэ арахсар. Киэҥ илимҥэ улахан, бөдөҥ собо. Оттон кыараҕас илимҥэ бытархай собо иҥнэр эбит. Илими тыынан сылдьан үтэллэр.
Слайд 9Күөгүлээһин тэрилэ
Күөгү ураҕаһа
Күөгү быата
Устугас бэлиэ
Кыра дьаакыр (тимир, сибиниэс)
Күрүчүөк
Слайд 10Түмүк
Балыктааһын көрүҥнэринэн буолаллар: муҥха, куйуур, илимнээһин, туулааһын, күөгүлээһин
Саамай элбэх тэрил
муҥхаҕа уонна куйуурга баар эбит. Тоҕо диэтэххэ тымныы кэмҥэ буолаллар, о.э. кыһыҥҥы балыктааһын көрүҥнэрэ.
Сайыҥҥы кэмҥэ балыктыыр тэриллэр – туу уонна илим. Кинилэр араастаахтар эбит (балык кээмэйиттэн тутулуктаах)
Уонна сайын да, кыһын да туттуллар балыктыыр тэрил – күөгү.
Балыктыыр тэрил араастарын үөрэттим – балыктааһын ньыматын муҥхаҕа сылдьан биллим. Өссө туунан хайдах туһанарбын билиэхпин баҕардым. Балыктааһын олус интэриэһинэй көрүҥнэрдээх, ньымалара да атын атыттар. Урут уруккаттан кэлбит сахабыт төрүт дьарыгынан элбэхтэ туһаныаххайыҥ.
Сайыҥҥы кэмҥэ балыктыыр тэриллэр – туу уонна илим. Кинилэр араастаахтар эбит (балык кээмэйиттэн тутулуктаах)
Уонна сайын да, кыһын да туттуллар балыктыыр тэрил – күөгү.
Балыктыыр тэрил араастарын үөрэттим – балыктааһын ньыматын муҥхаҕа сылдьан биллим. Өссө туунан хайдах туһанарбын билиэхпин баҕардым. Балыктааһын олус интэриэһинэй көрүҥнэрдээх, ньымалара да атын атыттар. Урут уруккаттан кэлбит сахабыт төрүт дьарыгынан элбэхтэ туһаныаххайыҥ.
