Презентация, доклад Аа5ыы уруоктарыгар тиэкиьинэн улэ керуннэрэ

Биһиги төрөөбүт тылбыт – саха тыла ордук баай, киэҥ, элбэх өрүттээх, сытыы уонна ылбаҕай. Төрөөбүт тыл нөҥүө биһиги оҕону төрөөбүт дойдутун таптыырга, ытыктыырга, кини иннигэр бэриниилээх буола улаатарга иитэн таһаарабыт.Ол иһин, маҥнайгы кылаастан са5алаан, оҕоҕо саныыр

Слайд 1Ааҕыы уруоктарыгар тексинэн үлэ көрүҥнэрэ
А.Е.Кулаковскай аатынан Дьохсоҕон орто оскуолатын алын кылааһын

учуутала Охлопкова Саргылаана Петровна

Ааҕыы уруоктарыгар тексинэн үлэ көрүҥнэрэ А.Е.Кулаковскай аатынан Дьохсоҕон орто оскуолатын алын кылааһын учуутала Охлопкова Саргылаана Петровна

Слайд 2Биһиги төрөөбүт тылбыт – саха тыла ордук баай, киэҥ, элбэх өрүттээх,

сытыы уонна ылбаҕай. Төрөөбүт тыл нөҥүө биһиги оҕону төрөөбүт дойдутун таптыырга, ытыктыырга, кини иннигэр бэриниилээх буола улаатарга иитэн таһаарабыт.
Ол иһин, маҥнайгы кылаастан са5алаан, оҕоҕо саныыр санаатын, толкуйун, тугу билбитин-көрбүтүн сааһылаан, уустаан-ураннаан кэпсиир үөрүйэҕин сайыннарыы, төрөөбүт тылы иҥэрии учуутал иннигэр турар сорук.
Бу барыта ааҕыы нөҥүө ситиһиллэр уонна ситимнээх саҥаҕа үөрэтиллэр текст өйдөбүлүгэр тирэҕирэр.
Биһиги төрөөбүт тылбыт – саха тыла ордук баай, киэҥ, элбэх өрүттээх, сытыы уонна ылбаҕай. Төрөөбүт тыл нөҥүө

Слайд 3Үлэм сыала:
Текси кытта улэ керуннэрин туьанан,

кини ненуе о5о аа5ар, суруйар дьо5урун сайыннарыы, аа5ыыга интэриэьи кебутуу.

Сурун соруктара:
1. О5о текст ис хоьоонун сатаан ырытар, ырыналыыр буоларыгар аа5ыы темпэтин тургэтитиигэ улэлэьии.
2. О5о текст ис хоьоонун сатаан ырытар, сурун санаатын ырыналаан керер, тобулла5астык толкуйдуур, тургэнник аа5ар, суруйар дьо5урун сайыннарыы.
3. Кинигэнэн улэлээьин уонна бэйэ5э септеех , наадалаах тугэни сатаан булуу, талан аа5ыы уеруйэхтэрин инэрии.
4. О5о тереебут тылын билиитэ, тыл уерэ5ин араас сатабылларын инэриитэ кини инники сайдыытыгар, атын омук тылын уерэтиигэ тирэбил буоларын ейдетуу.
 

Үлэм сыала:     Текси кытта улэ керуннэрин туьанан, кини ненуе о5о аа5ар, суруйар дьо5урун

Слайд 4Үөрэнээччи тексинэн үлэҕэ араас үөрүйэхтэри иҥэринэр:

1. Аа5ыы. Оҕо сатаан ааҕар буоллаҕына

текст ис хоһоонун өйдүүр, бэйэтин ис санаатын этэр, быһаарар, ырыҥалыыр, түмүктүүр уо.д.а.

2. Суруйуу. Суруйуу ааҕыыны кытта тэҥҥэ оҕо тыла , саҥарар саҥата сайдарыгар быстыспат сибээстээх. Тылы кытта үлэҕэ сүрүн сорук :
- тылы талан табатык туттуу;
- сөпкө, сыыһата суох, өйдөнөр гына өйтөн суруйуу;
- аахпыты суруйуу, сатаан таба устуу.

Үөрэнээччи тексинэн үлэҕэ араас үөрүйэхтэри иҥэринэр:1. Аа5ыы. Оҕо сатаан ааҕар буоллаҕына текст ис хоһоонун өйдүүр, бэйэтин ис

Слайд 53.Тылынан кэпсээһин. Оҕо бэйэтин санаатын, билбитин-көрбүтүн сааһылаан истээччигэ өйдөнөр гына кэпсээһинэ

ирдэниллэр.
Сүрүн көрдөбүллэр:
- биирдиилээн тыллары дорҕооннорго өйдөнөр уонна иһиллэр гына сөпкө этии;
- этиини табатык интонациялаан саҥарыы;
- куолаһы таба туруоруу;
- логическай охсууну, тохтобулу сөптөөхтүк оҥоруу.
4. Ырытыы. Тылы-өһү ырытыы текст ис хоһоонун сиһилии өйдүүргэ, сүрүн санаатын арыйан көрдөрөргө көмөлөөх. Манна үөрэнээччи толкуйдуур, ырыҥалыыр, тэҥниир, булар-талар, быһаарар, бөлөхтүүр, чуолкайдыыр уо.д.а.

3.Тылынан кэпсээһин. Оҕо бэйэтин санаатын, билбитин-көрбүтүн сааһылаан истээччигэ өйдөнөр гына кэпсээһинэ ирдэниллэр. Сүрүн көрдөбүллэр: - биирдиилээн тыллары

Слайд 65. Истии. Оҕо истэр дьоҕура сайыннаҕына уус-уран тылга аһыллыан, айымньыга тардыстыан,

ааҕар дьоҕура сайдыан сөп. Истибити дьүһүннээн көрүү өй үлэтин, толкуйдуур, тойоннуур кыаҕы уһугуннарар, бэйэ истибитин-көрбүтүн туһунан ырыҥалыырга, кэпсииргэ, санаа атастаһарга көҕүлүүр.
6. Сурук бэлиэлэрин туттуу. Сурук бэлиэлэрин таба, интонациялаах ааҕыы текст ис хоһоонун өйдүүргэ эмиэ сүрүн оруолу ылар.
Сурук бэлиэтин үөрэтии икки сүрүн соругу туруорар:
- сурук бэлиэтинэн салайтаран суруллубут текси сөпкө өйдөөһүн уонна истээччилэргэ өйдөнөр гына хоһоонноохтук ааҕыы;
- сурук бэлиэлэрин быраабылаларын билии уонна сөпкө туттарга үөрэнии.

5. Истии. Оҕо истэр дьоҕура сайыннаҕына уус-уран тылга аһыллыан, айымньыга тардыстыан, ааҕар дьоҕура сайдыан сөп. Истибити дьүһүннээн

Слайд 77. Иллюстрация. Иллюстрация саҥаны сайыннарыыга тобуллаҕас толкуйу, айар, ситимнээн кэпсиир дьоҕуру

сайыннарар. Ойуу, оҕо текси ааҕыан иннинэ, бу текскэ туох туһунан кэпсэнэригэр интэриэс үөскэтэр. Онтон ааҕан баран текст ис хоһоонунан уруһуйдаан көрдөрүү, онно сөптөөх түгэни булан ааҕыы, суруйуу, бу үөрэнээччи текси төһө өйдөөбүтүн биллэрэр.

Оҕолор үчүгэйдик ааҕар, суруйар буолбуттарын кэннэ текст кээмэйэ улаатан, ону кытта үлэ көрүҥнэрэ эмиэ тэнийэн, үөһээ ыйыллыбыт үөрүйэхтэр ыараан биэрэн иһэллэр.
7. Иллюстрация. Иллюстрация саҥаны сайыннарыыга тобуллаҕас толкуйу, айар, ситимнээн кэпсиир дьоҕуру сайыннарар. Ойуу, оҕо текси ааҕыан иннинэ,

Слайд 8 Кылаастарынан араарыы

Кылаастарынан араарыы

Слайд 91. Текси бутуннуу аа5ыы
2. Текси бутуннуу аа5ыыга куолаьы уларытан аа5ыы (доргуччу,

сибигинэйэн, керен аа5ыы)
3. Текси чаастарга арааран аа5ыы
4. Бэлэм былаанынан аа5ыы
5. Дьиэ5э бэлэмнэммит текси аа5ыы
6. Текси цепочканан биирдии тылынан, биирдии этиилэринэн, абзацтарынан аа5ыы
7. Текси кылгатан аа5ыы
8. Биирдииллээн этиинэн цепочканан аа5ыы
9. Ойууга сеп тубэьэр тугэни булан аа5ыы
10. Ыйытыыга сеп тубэьэр тугэни булан аа5ыы
11. Текстэн тыллары булан аа5ыы
12. Текстэн ханнык эрэ тугэннэри булан аа5ыы
13. Ханнык эрэ быраабыла5а тыллары, этиилэри булан аа5ыы
14. Текст сурун санаатын этэр тыллары , этиилэри булан аа5ыы
15. Себулээбит тугэннэри булан аа5ыы
16. Былаан оноруу
17. Оруолларынан аа5ыы
18. Мунуутэ5э аа5ыы
19. Текси араас темпэнэн аа5ыы
20. Сана тыллары булан аа5ыы

Текси кытта улэ керуннэрэ

1. Текси бутуннуу аа5ыы2. Текси бутуннуу аа5ыыга куолаьы уларытан аа5ыы (доргуччу, сибигинэйэн, керен аа5ыы)3. Текси чаастарга арааран

Слайд 1021. Учуутал кэнниттэн хатылаан аа5ыы
22. Учуутал доргуччу аа5арын тэннэ о5олор

керен аа5аллар. Учуутал тохтоото5уна тохтообут сириттэн салгыы аа5аллар.
23. Учуутал эбэтэр уерэнээччи этии анарын аа5ар, о5олор ону була охсон салгыы аа5аллар
24. Этиини тыллар ситимнэригэр кылгатан аа5ыы
25. Кылгас текси суьуехтээн аа5ыы
26. Саамай уьун тылы, этиини булан аа5ыы
27. Этиигэ тыллары эбэн аа5ыы
28. Икки, ус, туерт суьуехтээх тыллары булан аа5ыы
29. Ханнык эрэ буукубаттан, суьуехтэн са5аланар тыллары булан аа5ыы
30. Сурук бэлиэлэрин тутуьан аа5ыы
31. Пауза туруоран аа5ыы
32. Аа5арга курэхтэьии
33. Хомойбут, холку, уербут дьоннор аа5ыахтарын септеех тугэннэрин булан аа5ыы
34. Учуутал талбыт о5отун аахтарыыта
35. Аахпыты кэпсээьин
36. Текст ис хоьоонун кылгатан кэпсээьин
37. Былаанынан кэпсээьин
38. Текси ситэрэн кэпсээьин
39. Ойууга кэпсээн толкуйдааьын
40. Себулээбит тугэннэри булан кэпсээьин

21. Учуутал кэнниттэн хатылаан аа5ыы 22. Учуутал доргуччу аа5арын тэннэ о5олор керен аа5аллар. Учуутал тохтоото5уна тохтообут сириттэн

Слайд 1141. Текст ис хоьоонугар схема оноруу уонна ол схема5а сеп тубэьэр

тугэннэри булан кэпсээьин
42. Боппуруостарга эппиэттээьин
43. Боппуруостарга текстэн булан эппиэттээьин
44. Бэйэ икки ардыгар кэпсэтии (диалог)
45. Оруолларынан оонньоон кердеруу
46. Текст ис хоьоонун эбэтэр биир тугэни хамсанан кердеруу
47. Текст ис хоьоонугар уруьуйдааьын уонна сеп тубэьэр этиилэри булан устуу, эбэтэр этии толкуйдаан суруйуу
48. Бэриллибит соруда5ынан текстэн тыллары, этиилэри устуу.
49. Биир эмэ быраабыла5а тыллары булан устуу
50. Текст кылгас ис хоьоонун суруйуу
51. Истэн суруйуу
52. Айан суруйуу

Учуутал аа5ыы уруоктарыгар о5о интэриэьин тардар, аа5ар ба5атын ке5улуур сыалтан бу уеьээ этиллибит улэ керуннэриттэн септее5ун талан туьуныан сеп.
41. Текст ис хоьоонугар схема оноруу уонна ол схема5а сеп тубэьэр тугэннэри булан кэпсээьин42. Боппуруостарга эппиэттээьин43. Боппуруостарга

Слайд 121. Ааҕарга эрчиллии
биэс мүнүүтэлээх ааҕыы
2. Киирии бэсиэдэ
билсии (саҥа айымньыны ааҕыы)


3. Айымньы ис хоһоонунан бэсиэдэ
хатылаан чаастарынан аа5ыы 
4. Ырытыы
- талан ааҕыы
- текст ис хоьоонун ейдуургэ (ыйытыыларга текстэн булан эппиэттээһин, ханнык эрэ түгэни булан ааҕыы, сорудахтаах ааҕыы)
- сайыннарыылаах ааҕыы (цепочканан ааҕыы, сирэйдэринэн ааҕыы уо.д.а.)
5. Түмүктүүр бэсиэдэ
хоһоонноохтук ааҕыы (текси бүтүннүү, эбэтэр текст уһун буоллаҕына сөбүлээбит түгэннэрин ааҕыы)

Уруок кылгас тутула

1. Ааҕарга эрчиллии биэс мүнүүтэлээх ааҕыы2. Киирии бэсиэдэбилсии (саҥа айымньыны ааҕыы) 3. Айымньы ис хоһоонунан бэсиэдэхатылаан чаастарынан

Слайд 13 Текст ис хоьоонун өйдуургэ уонна сааьылаан

кэпсииргэ уөрэтии – бу олус уустук, элбэх сыралаах улэттэн тахсар. Манна кылаас таьынан аа5ыы уруоктара эмиэ сункэн оруолу ылаллар. Ол эбэтэр уөрэнээччи аа5ааччы буоларын ситиһии учууталга эмиэ биир сурун соругунан буолар.

Кылаас таьынан аа5ыыга туруоруллар соруктар суруннээн манныктар:
1. О5олорго аналлаах бастын айымньылары уонна кинилэр автордарын билиьиннэрии;
2. О5олору бэйэлэрэ ба5аран, тартаран аа5алларыгар уьуйуу;
3. Аа5ыыга биирдиилээн о5о интэриэьин уонна уеруйэхтэрин салгыы сайыннарыы;
4. Кинигэнэн улэлээьин уонна бэйэтигэр септее5у булан, талан аа5ыы уеруйэхтэрин инэрии;
5. Аа5ыы культуратын билиьиннэрии;
6. Кинигэ5э харыстабыллаах, истин сыьыаны иитии.

Кылаас таһынан ааҕыы

Текст ис хоьоонун өйдуургэ уонна сааьылаан кэпсииргэ уөрэтии – бу олус уустук,

Слайд 14Үөрэнээччилэр ситиҺиилэрин кэтээн көрүү
Саха тыла
Аа5ыы уруога
Хонтуруолунай улэ

Үөрэнээччилэр ситиҺиилэрин кэтээн көрүү Саха тылаАа5ыы уруогаХонтуруолунай улэ

Слайд 15Бол5омто5ут иһин баьыыбаларыҥ!

Бол5омто5ут иһин баьыыбаларыҥ!

Что такое shareslide.ru?

Это сайт презентаций, где можно хранить и обмениваться своими презентациями, докладами, проектами, шаблонами в формате PowerPoint с другими пользователями. Мы помогаем школьникам, студентам, учителям, преподавателям хранить и обмениваться учебными материалами.


Для правообладателей

Яндекс.Метрика

Обратная связь

Email: Нажмите что бы посмотреть