Слайд 1Сабақтың тақырыбы:
Дара және күрделі етістік
Слайд 2І. Ұйымдастыру кезеңі
Психологиялық дайындық
Қазақ тілім – өз тілім, ана тілім,
Абай, Мұхтар
сөйлеген дана тілім.
Қастерлейді ұл – қызың мәңгі сені,
Болашағым, бақытым, дара тілім.
Слайд 3ІІ.Өткенді қайталау
1. Сәйкестендір.
Зат есім Не істеді? Неғылды?
Қайтті?
Етістік Қанша? Неше? Нешінші?
Сын есім Кім? Не? Кімдер? Нелер?
Сан есім Қандай? Қай?
Слайд 43. Сұрақ – жауап
1. Сөз таптарын ата.
2. Ақтөбе, Қазақстан, Ертіс,
Таймас, Ақжол – қандай зат есімдер?
3. – лар, - лер,- дар, - дер, - тар, - тер қандай жалғаулар?
4. Класс бөлмесінде кездесетін жалпы есімдерді ата.
5. Жүрді, келді, барады етістіктің қандай түрі?
6. Күрделі етістікке мысал келтір.
Слайд 5 2.Берілген сызба бойынша етістікті тауып айт.
Қайтті?
Слайд 6ІІІ. Жаңа сабақ
Сөзжұмбақ шешу
Айгүл інісіне көмектесті.
Әселге анасы жаңа көйлек әкеліп берді.
Алыстан
ауылдың шеті көрінді.
Асқардың отбасы қалаға көшті.
Мұғалім бізге жаңа ән үйретті.
Азаматтың ағасы әскерден келді.
Слайд 9ІV. Оқулықпен жұмыс
1 – жаттығу. Өлеңді көшіріп
жаз. Дара, күрделі етістіктерді тауып астын сыз.
Мәншүк апай – батыр қыз!
Ардақтаймыз атын біз.
Ұқсап Мәншүк апайға
Өсіп келе жатырмыз.
М. Әлімбай
Слайд 10 Батыс Қазақстан облысының Орда ауданында тұратын Жеңсігәлі мен
оның әйелі Тойылшаның Нағи, Қадер деген ұлдары, Мәнсия атты қызы бар еді. Мәнсия Мәншүктің шын аты болатын.Ол 1922 жылы 23 қазанда дүниеге келген болатын. Руы Шеркеш.
Слайд 11
2 – жаттығу. Берілген етістіктерге сөйлемдер құрастырып жаз.
Көмектесті, қайтып келді, ұшып жүр, дайындалып отыр, жақындады.
Слайд 12 1925 жылы Мамыттың (Мәметтің) Ресейде оқып жүрген
үлкен ұлы мен келіні Ахмет пен Әмина елге келгенде, сүйкімді Мәнсияға көздері түсіп, бүлдіршінді бауырларына салып алады. Әкесі Ахмет дәрігер, ал анасы Әмина ұстаз болған. Үш жастағы Мәнсияның екінші ата - анасы оны «Моншағым» деп еркелетіп, кейін Мәншүк деп атап кетеді.
Слайд 13 3 – жаттығу. Жұмбақты оқып, шешуін тап. Етістіктерді
теріп жаз.
Көк ала киім киеді,
Күннің көзін сүйеді.
Көрсетеді,
Сөйлейді,
Өзі ешкімді көрмейді.
Слайд 14 1930 жылдары батыр қыздың туған әкесі
Жеңсігәлі қоймада күзетші болып тұрғанда астық ұрланады да, сотталып кете барады. Ал туған анасы Тойылша жалаға шыдай алмай, уайымнан қайтыс болады.
Слайд 16 5 – жаттығу. Мәтінді оқы. Етістіктерді тауып,
сұрақ қой.
Құспен аң аулау
Құс салуға бірнеше кісі шығады. Қыран ұстаған құсбегі биіктеу жерде тұрады. Қалғандары аңдарды үркітеді. Көрінген аңға қыранды қосады. Ұстаған аңды, құсты араларындағы жасы үлкен адамға байлайды.
Слайд 17 Ахмет Мәметов өз заманының сауатты адамы болған.
Сол кездегі алғашқы дәрігерлердің бірі болған Мәншүктің екінші әкесі Ахмет 1937 жылы халық жауы ретінде ұсталып кетеді. Анасы Әмина Мәншүкті халық жауының қызы деген атақтан сақтап қалғысы келіп, «әке-шешем - Жеңсігәлі мен Тойылша, олар қайтыс болған деп айтып жүр» деп құлағына құюмен болған екен.
Слайд 18 6 – жаттығу. Мақалдарды оқып, мағынасына көңіл
бөл.
1. Қорқақ көлеңкесінен де қорқады.
2. Жақсы сөз сүйіндіреді,
Жаман сөз күйіндіреді.
Етістіктерді тап.
Слайд 19 Осындай жақсы әкенің жолын қуған Мәншүк
өзіне тән өжеттікпен Алматы медицина институтына оқуға түседі. Оқып жүріп, әрі жұмыс жасайды.
Мәншүк Ұлы Отан соғысы басталғанда алғашқылардың бірі болып, майдан шебіне сұранған болатын. Бірақ талабы бірден орындалмады, қайсар қыз айтқанынан қайтпады. Ақыры 1942 жылдың 13 тамызында Алматыдан 100-ші атқыштар дивизиясы құрылып, майданға аттанды. Тіпті ол аяқ астынан соғысқа аттанғандықтан, анасы Әминамен қоштасып үлгермеген еді. Мәншүк 21-ші гвардияшы атқыштар дивизиясының пулеметшісі атанды.
Слайд 21V. Қорытындылау.
Шығармашылығымызды шыңдайық.
1.Көп нүктенің орнына тиісті етістіктерді қойып
жаз.
Сабақтан мен............,
Жаман бала...............
Үлкендерді...............,
Айтқандарын.............
2. Сөздерді етістіктерге айналдыр:
сырт – сырт, тарс – тұрс, сыңғыр – сыңғыр
Слайд 22 Пулеметшілер бөлімшесінің командирі болған гвардия аға сержанты Мәншүк Мәметова
Невель қаласы үшін кескілескен шайқаста қаһармандықпен қаза тапты. Бұл 1943 жылғы қазанның 15-і еді. Ұрыс даласында жалғыз қалып, жараланса да, пулеметтен оқ жаудыруды тоқтатпады. Екі қолы пулемет тұтқасынан айрылмастан көз жұмған батыр қыздың алдында жетпістен астам фашистің өлігі жатты. Мәншүктің ерлігі майдандастарына қатты әсер етті. Мәншүк үшін кек алуға ұмтылған кеңес жауынгерлерін ештеңе де тоқтата алмады.
1944 жылы 1 наурызда Мәншүк Мәметоваға Кеңес Одағының Батыры атағы берілді.
Слайд 23VІ. Үйге тапсырма:
4 – жаттығу, 158 – бет