Презентация, доклад по биологии на тему Сезги органлари (8 класс на узбекском языке)

bilan odam organizmining bog`lashdagi ahamiyatini tushuntirish, analizator va retseptor tushunchalari haqida bilim berish
tarbiyaviy: o`quvchilarga sezgi organlarining ahamiyatini tushuntirish bilan birga ularni olamni anglashda eng birinchi omil ekanligini tushuntirish
rivojlantiruvchi: sezgi analizatorlari va retseptorlari faoliyatini tahlil qilish ko`nikmalarini rivojlantirish

ishlash.
Vosita: Tarqatma materiallar, madzuga doir tarqatma savollar-topshiriqlar, plakatlar, slayd;
Nazorat: Savol-javob, test sinovi o’tkazish.
Baholash: Rag‘batlantirish, 5 ballik tizim asosida baholash.
Kutilayotgan natijalar. Mavzu belgilangan vaqt ichida barcha o‘quvchilar tomonidan o‘zlashtiriladi. O‘quvchilar-ning darsda faolligi oshadi. O‘quvchilar kundalik hayotda ishlatiladigan sezgi organlarimiz haqida yangi bilimga ega bo‘ladilar. Guruhlar bilan ishlashni o‘rganadilar, eslab qolish, ayta olish, ko‘rsata olish ko‘nikma va malakalarga ega bo‘ladilar.

bilimlarni “Aqliy gimnastika”savollari, xotira mashqi orqali tekshirish. (10 daqiqa)
3. Yangi mavzu bayoni. (15 daqiqa)
4. Mavzuni mustahkamlash. (12 daqiqa)
5. O`quvchilarni rag‘batlantirish, baholash (2 daqiqa)
6. Uyga vazifa berish (2 daqiqa)

1.Faollik

2.Intizom

3.Ahillik

4. O`zaro hurmat

5.Vaqt

berish;
b) o`quvchilarni darsga hozirlab, jonli muhit yaratish;
c) O`qituvchining kirish so`zi.

WWW.ARXIV.UZ

gimnastika”savollari bilan mustahkamlana-di. O`quvchlarga quyidagi savollar beriladi:
Odam yashaydigan va ishlaydigan muhitdagi qanday holatlar oliy nerv faoliyatining buzilishiga olib keladi?
Bolalarda nevroz qanday kelib chiqadi?
Alkogol nerv sistemasiga qanday ta`sir ko`rsatadi.
Giyohvandlikning kelib chiqish sababi nima?

eshitish, hid bilish, ta`m bilish va teri analizatorlari orqali qabul qiladi.
Ko`rish analizatori. Odam tevarak atrofdagi buyumlarning rangi, tuzilishi, hajmi, bir-biridan farqini ko`z yordamida ajratadi. Ko`z bosh suyagining ko`z chuqurchasida joylashgan bo`lib, ko`z soqqasidan, ko`rish nervi va yordamchi qismlardan iborat. Ko`z soqqasining tashqi va ichki qismlari bo`ladi. Tashqi qismi oqsilli, tomirli va to`r qavatlardan tashkil topgan. Oqsilli qavatning oldingi qismi shox parda deb, tomirli qavatning oldingi qismi esa rangdor parda deb nomlanadi. Bu pardaning o`rtasidagi teshik-ko`z qorachig`idir.

ichki quloq.
Tashqi quloq, quloq surpasi va tashqi eshitish yo`lidan iborat. Tashqi eshitish yo`lining oxirida nog`ora pardasi bo`lib, u tashqi eshitish yo`lini o`rta quloq bo`shlig`idan ajratib turadi.
O`rta quloqda bolg`acha, sandon, uzangi shaklidagi eshitish suyakchalari, o`rta quloqni burun halqum bilan tutashtiruvchi Yevstaxiy nayi bo`ladi.

WWW.ARXIV.UZ

Suyak labirintda chig`anoq bo`lib, uning ichida eshitish retseptorlari joylashgan.
Retseptorlarning qo`zg`olishi eshitish nervining tolasi orqali miya ko`prigi va o`rta miyada joylashgan po`stloq osti eshitish markaziga, undan esa bosh miya po`stlog`ining chakka qismida joylashgan oliy eshitish markaziga boradi. Unda tovushning mazmuni aniqlanadi.

Ularning soni o`rtacha 30-40 mln. atrofida. Hid bilish retseptorlari havodagi va ovqatdagi kimyoviy moddalar ta`sirida qo`zg`oladi. Ularning qo`zg`olishi hid bilish nerv tolasi orqali bosh miya po`stlog`ining ichki yuzasidagi hid bilish markaziga boradi va unda hidning tabiati aniqlanadi.

WWW.ARXIV.UZ

tomoq shilliq pardasida hamda tomoqdagi bodomsimon bezlarning ustki qavatida joylashgan. Ayniqsa, til uchida, uning yon va orqa qismida retseptorlar ko`p bo`ladi. Retseptorlar ovqat tarkibidagi kimyoviy moddalar ta`sirida qo`zg`aladi.
Odam to`rt xil ta`mni: sho`r, nordon, shirin va achchiqni bilish qobiliyatiga ega. Til uchidagi retseptorlar shirinni, yon tomondagilari sho`r va nordonni, orqa qismdagiari achchiqni sezadi.

WWW.ARXIV.UZ

tanasining ma`lum muvozanatda bo`lishini ta`minlaydi. Tik turganda, yugurganda, chopganda, sakraganda, raqsga tushganda, narvondan chiqib tushganda, suvda suzganda, daraxtga chiqqanda, turnikda gimnastika mashqlarini bajarganda, transportda yurganda odam tanasi muvozanati vestibulyar analizator orqali ta`minlanadi

tehnologiyalardan “Klaster ” metodidan foydalanamiz. Bunda doskaga “sezgi” deb yozib qo`yiladi. O`quvchilar birma-bir sezgi a`zolarini nomini va ularga tegishli bo`lgan tushunchalarni aytib o`tadilar. Barcha so`zlar orqali yagona Sezgi a`zolari haqida xulosa chiqariladi.

boriladi. Dars so`ngida ushbu kartochkalar hisoblab chiqilib, o`quvchilar baholanadi.

A`lo

Yaxshi

Qoniqarli

hamda mavzuga mos krossvord yoki boshqotirmalar tayyorlab kelish

WWW.ARXIV.UZ