Презентация, доклад на тему Анатомия пәні бойынша Ағзаның ішкі ортасы тақырыбына презентация.

Қанның ұюы. Қан топтары. Резус фактор. Иммунитет.

қанның сыртқы шығуы тоқтайды. Мұны гемостаз, яғни қан тоқтау деп атаймыз. Бұл өте жиі әрі кең мағынада қолданылатын сөз.
Ұйыған кезде қан қоюланып, тромбыға айналады. Тромб қантамырының жарасын бітейді де, сыртқа қан кетуін тоқтатады. Қаны ұйымайтын адамдар да болады. Бұл ауру – гемофилия деп аталады. Гемофилиясы бар адам кенеттен жарақаттана қалса, қаны тоқтамай өліп қалуы мүмкін.

тромбқа ауысатын биологиялық және биохимиялық үрдіс. Тромб тамырды тығындап, қан кетуді тоқтатады. Қанның ұю кезеңдері: 1. Алғашқы кезеңі (тамырлық-тромбоциттік гемостаз) 2. Коагуляциялық гемостаз. 3. Соңғы кезеңі (ретракция, фибринолиз)

алынған. Бүл теорияға сөйкес ұю процесі үш кезеңде өтеді де, плазма қүрамындағы 13 фактор мен тромбоцит факторларының (10-нан астам) қатысуымен жүреді. Плазма факторлары ашылу ретіне қарай номірленіп, рим цифрларымен, ал тромбоцит факторлары араб цифрларымен белгіленеді. Егер плазма қүрамындағы факторлардың біреуі жетіспесе, онда қан ұю қабілетінен айырылады.

не баяулауы мүмкін. Алғашқысы гиперкоагуляция бұл ұйытатын заттардың шектен тыс көбейюіне байланысты, ал екіншісі гипокоагуляция – қан ұйытатын түрткілердің азаюынан болады.
Гипер – және гипокоагулемия жүйке жүйесі мен қан арқылы реттеледі. Қатты қобалжу, шаттану, ренжу нәтижесінде симпатикалық жүйке жүйесі шектен тыс қозады да қанда адреналин көбейеді.
Қан ұюын баяулататын әдістер:
Парафиндалған не силиконнан жасалған ыдыста тромбоциттердің жарылуы тоқтайды да, қан ұюы баяулайды.
Қан құйылған ыдысты мұз үстіне қойып, сол қанның қызуын төмендетсе, ферменттердің әсері тежеледі де, қан ұюы бәсеңдейді.
Қан ұюына жол бермейтін заттар антикоагулянттар деп аталады. Олардың табиғи және жасанды заттардан тұратын 2 түрі бар.

Қан ұюының реттелуі

ҚАН ТОБЫ.
Егер адам ауыр жарақат алса немесе әр түрлі аурулардың әсерінен көп қан жоғатса, ауруханаларда ондай адамдарға жоғалған қанның орнына толтыру үшін донор қанын құяды. Қан құятын адамды –реципиент, ал қан беретін адамды-донор деп атайды. Құятын қанды дәрігер әбден тексеріп алады. Ең бірінші донор қанының тобы науқас адамның қан тобымен сәйкес келуі керек. Олай болса, құйылған қан науқас адамның қан тамырларында ұйып қалады да, ауру адам өліп кетеді. Қан топтары туралы алғашқы деректер 19-ғасырдың аяғында пайда бола бастады.

адам қанының эритроциттері мен плазмасымен ерекше белокты заттарды тапты. Олар осы заттардың құрамына қарай, қанды төрт топқа бөлді. Бірінші топқа жататын қанның құрамында бұл заттар болмаған, сондықтан олар-0(I) формасымен белгіленеді. Екінші топты-А(II), үшінші топты –В(III), ал төртінші топты – АВ(IV) формулаларымен белгіленеді. Әр адам өз қанының тобын тұқым қуалаушылық жолымен – ата-анасынан алады және ол өмір бойы өзгермейді. Осы қан топтарының ішінде ең жиі кездесетіні-I және II қан топтары, олардың бүкіл адамзат әлеміндегі үлесі-36 пайыздай, III қан тобы -22 пайыздай, ал ең сирек кездесетін-IV қан тобы, оның алатын үлесі-7 пайыз.

(атау осыдан алынған) қанынан аныктаған. Адамдардың 85%-ының канында резус-фактор бар, оларды оң-резус (Rh+) деп атайды. Ал адамдардың 15%-ында резус-фактор жок, оларды теріс-резус (Rh-) дейді. Егер құрамында резус-фактор бар канды резус-факторы жоқ адамға кұйса, онда бегде нөруызға ерекше антидене түзіледі. Резусы теріс адамға резусы оң канды кайталап кұйғанда, эритроциттер бірігіп калуы мүмкін (агглютинация). Осының салдарынан жүйке кызметі, қанайналым бұзылып, адам өліп кетеді. Сондықтан кан кұю кезінде канда резус-фактордың болу-болмауын ескеру керек. Әсіресе үйленетін жастар резус-факторын аныктауға кан тапсыруы кажет. Анасының резусы — теріс, әкесінікі — оң отбасында көп киындыктар болуы мүмкін.

болып есептеледі. Қанның ұю кезеңдері: алғашқы кезеңі, коагуляциялық гемостаз, соңғы кезеңі болып бөлінеді. Қанның ұюы туралы ілімнің негізін салған Александр Шмидт. 20ғасырдың басында австриялық ғалым Карл Ландштейнер мен чех дәрігері Ян Янский адам қанының эритроциттері мен плазмасымен ерекше белокты заттарды тапты.