Презентация, доклад на тему Жіктеу есімдігінің түрленуі

жұмыстары, жаңа технологиялық әдіс-тәсілдер арқылы бекіту.

Дамытушылық:

Оқушылардың грамматикалық талдау жасау дағдыларын дамыту, пәнге деген қызығушылықтарын арттыру.

Тәрбиелік:


Оқушыларды адамгершілікке, ізгілікке баулу, ана тілді ардақтауға тәрбиелеу

тақырыпты түсіндіру
ІV.Кітаппен жұмыс
V.Сабақты бекіту
VІ. Үйге тапсырма беру

тауып мағынасына қарай қандай есімдік екенін айту.Мәтіннің тақырыбы неліктен адамгершілік мәселесі болып тұрғанын дәлелдеңдер

есімдігі дегеніміз не?
6.Сұрау есімдігі дегеніміз не?
7.Өздік есімдігі дегеніз не?
8.Белгісіздік есімдігі дегеніміз не?
9.Болымсыздық есімдігі дегеніміз не?
10.Жалпылау есімдігі дегеніміз не?

есімдігінің түрленуі
Жіктеу есімдігі зат есімнің орнына жүріп, зат есімдерше септеледі және жіктеледі.

Мен, сен, ол деген жіктеу есімдіктерінің септелуінде мынадай ерекшеліктер байқалады:

1.Ілік,барыс,табыс,шығыс септіктерде түбірдегі л,н дыбыстары түсіп қалады ;

2.Жатыс септікте ол есімдігіндегі л дыбысы н-ға айналады ;

3.Көмектес септікте түбір мен жалғаудың арасында –ы,-і дәнекері пайда болады;

4.Барыс септік жалғауы жупнданып , л,н түсіп қалған түбірге
-ған түрінде жалғанады

Жіктеу есімдіктерінің септелу үлгісі

Жіктеу есімдіктерінің жіктелу үлгісі
Жіктеу есімдіктері өз жағында ғана ғана жіктеледі, яғни
жіктеу есімдігі қай жақты білдірсе , оған сол жақтың жіктік
жалғауыжалғанып жіктеледі

екенін айтыңдар,түрлену жолдарын түсіндіріңдер
Сен құрметте оны
Сен құрметте оны!
Түсіндің бе, қарағым?
Ол ақшаға сатқан жоқ
Тізеден кесіп аяғын
Еріккеннен де ұстап жүрген жоқ
Қолтықтағы ұзын таяғын
Кеше елге қатер төнгенде,
Ол жауға қарсы шапты.
Бізді жалмамақ болған ажалды
Өр кеудесімен қақты
Ол арыстанша алысты
Өлім соққысын өз үстіне алды
Денесін оқ пәршелесе де,
Ел намысын қорғап қалды
Сен қүрметте оны!
Түсіндің бе, қарағым?
Сенің келешегің үшін берді ол
Азаттық жолында аяғын

Жіктеу есімдіктерінің септелу үлгісі

2. Тұлғасына қарай-.

3. Құрылысына қарай-.

4. Сөзде неше лексикалық, неше грамматикалық мағына бар.

5. Лексикалық мағынасы-

6. Грамматикалық мағынасы-

7. Сұрағы қандай?

8. Мағынасына қарай – .

Сатылай комплексті талдау І топ

Сен

2. Тұлғасына қарай-.

3. Құрылысына қарай-.

4. Сөзде неше лексикалық, неше грамматикалық мағына бар.

5. Лексикалық мағынасы-

6. Грамматикалық мағынасы-

7. Сұрағы қандай?

8. Мағынасына қарай – .

Сатылай комплексті талдау ІІ топ

Ол

2. Тұлғасына қарай-.

3. Құрылысына қарай-.

4. Сөзде неше лексикалық, неше грамматикалық мағына бар.

5. Лексикалық мағынасы-

6. Грамматикалық мағынасы-

7. Сұрағы қандай?

8. Мағынасына қарай – .

Сатылай комплексті талдау

Сенде

2. Тұлғасына қарай-.

3. Құрылысына қарай-.

4. Сөзде неше лексикалық, неше грамматикалық мағына бар.

5. Лексикалық мағынасы-

6. Грамматикалық мағынасы-

7. Сұрағы қандай?

8. Мағынасына қарай – .

Сатылай комплексті талдау

Біздің

кім?Батыр жазушы нені өсиет етті?Мәтіннен есімдіктерді тауып, қандай тұлғада келгендігін тауып айтыңдар.

Кім?

Кәсібі?

Мінезі?

____________________

__________________

_______________

карточка -жоқ


1.Есім сөздердің (зат есім, сын есім,сан есім) орнына жүретін сөз табы есімдік деп атала ма?
2.Есімдік мағынасына қарай жеті топқа бөліне ме?
3.Жіктеу есімдігі септелгенде әріптік өзгеріске ұшырай ма?
4.Мен,сен,сіз,ол,біз,біздер,сендер,сіздер,олар сілтеу есімдігі ме?
5.Жіктеу есімдіктері жіктеле ме?
6.Жіктеу есімдіктері көптеле ме?
7.Сабақтан ойымызға білім түйдік пе?

Мәтінді оқып,мазмұнын сұрақ-жауап әдісімен әңгімелеңдер.Мәтіндегі жіктеу есімдіктерін тауып, қалай түрленіп тұрғанын дәлелдеңдер

Тақырыбы: Мұстафа Шоқайұлы