Презентация, доклад по казахской литературе по теме Қой

8-сынып оқушысы

шамамен XIII – XIV ғасырларда өмір сүрген және Қожа Ахмет Иасауи тариқаты басшыларының бірі болған. Жалпы ислам дүниесінде әрбір кәсіптің киелілігін, абыройлығын әйгілеп, ол кәсіптердің бастауында тұрған рухани ұстаз, қасиетті пірге құрмет көрсету дәстүрі бар. Сондай-ақ дәстүрлі қазақ мұсылмандығында да қазақтың ата кәсібі мал шаруашылығына байланысты пір тұтылатын қасиетті есімдер бар. Солардың бірі - Шопан ата.

сойдырып, соның тоқ ішегін мойнына байлап береді. Сонда баланың тілі шығады деп саналады;
–  қозының құйрығы мен енінің кесіндісін құмырсқадай көп болсын деп илеуіне тастаған;
–  үй-жайды қорғайды деп, қойдың кәрі жілігін босағаға іліп қояды;
–  алғаш туған қозыға шашу шашып, «мыңның басы болғыр» деп аузын үрлеген;
–  қой қырқатын қайшыны иесіне жүнге орап қайтарады, сондай-ақ, қолға бермей, жерге қойып беру керек.

жазылады деп есептейді;
– қотандағы қой бір бағытқа қарап жусаса, кешікпей ту сыртынан боран соғады;
– өрістен қайтқан қойдың езуінде шөп келсе, қыс қытымыр болады;
– қой қораға еркін кірсе, қыс жайлы болады;
– қой тұяғымен төсін қасыса, қар қалың түседі;
– қой тісін қайраса, кешікпей боран соғады;
– қорадағы қой пысқырынса, қозы-лақ секеңдеп ойнаса, қойлар сүзіссе, жаңбыр жауатындықтың нышаны болған;

санамайды;
– қандай жақын адамы болса да түн ішінде қорадан мал ұстап бермейді. Өйткені, қой жусап жатқан қорада бақ та жатады екен. Қораның бейқамдығы ыдыраса – мал тыныштығы бұзылады;
– қойдың мүйізін отқа жақпайды; қорадағы қой сүйегі сырқырайды;
– қойды қант беріп, тұз беріп шақыруға болмайды, оған сайтан жүгіреді;
– қой төлдеп жатқан уақытта қан шығаруға болмайды;

жылдың әрқайсысының белгілі жануарға тән өзіндік ерекшеліктері бар деп саналған. Яғни, Қой жылы- қойдың мінезі тәрізді «қоңыр», яғни, жуас, мал мен жанға жайлы, құт- берекесі мол жыл деп есептелінді. Қой жылы жауын-шашыны мол жылдардың қатарына жатады. Сондықтан шөп шүйгін шығады және астықтың түсімі мол болады. Қой жылы төрт түліктің өсімі үшін де қолайлы жыл ретінде ерекше қастерленді.
1966-67 қой жылында Қазақстанда миллиард пұттан астам астық жиналды. Қазақстан 1991 қой жылы тәуелсіз ел атанған.

айтылатын тұрақты сөз тіркестеріне үңілсек момын, жуас деген мағынада көптеп жұмсалатын тұрақты тіркесіміздің бірі- қой аузынан шөп алмас. Түнде қойға шапқан қасқырдай. «Қой үстіне бозторғай жұмыртқалады» .«Сенген қойым, сен болсаң»- үміт етіп, сенген адамы ойлаған жерінен шықпай, көңілі қалғанда айтылатын тұрақты тіркес. «Ақсақ қой түстен кейін маңырайды» деген тұрақты тіркесіміз мезгілінен кешігу, ерте туып, кеш қалу деген мағынаны білдіреді.

4.Қойдың сүті - қорғасын, Қойды соққан оңбасын.
5.Мал өсірсең қой өсір, Өнімі оның көл-көсір.
6.Қойшы көп болса, Қой арам өлер.
7.Екі қошқардың басы, Бір қазанға сыймайды.

тағанды бойы бар,
Момындық дұрыс ойы бар.
Айналдырған тоны бар. (Қой)
3.Шапаным да, тоным да, Арқаның жүр жонында.
Атам соның соңында, Таяғы бар қолында. (Қой, қойшы).