Презентация, доклад қазақ тілінен Наурыз-думан

7 сынып

кім орындайды?

Суреттегі кісілердің жүзі таныс па? Олар туралы білетініңді айт.

Қарасаз ауылында туған. Балалардың үлкені – Мұқағали еді. Балалық шағы сұрапыл соғыс жылдарына өтті. Әкесі Сүлеймен соғыста қаза тауып, анасы Нағиман мен әжесі Тиынның тәрбиесінде өсті. Ол 10-11 жастан бастап өлең шығара бастайды.       Әйелі – Лашын Әзімжанова. Тұңғыш қызы – Ләззат 1949 жылдың желтоқсанында дүниеге келіп, сәуірде суық тиіп қайтыс болған. Екінші қызы – Майгүл 1951 жылы мамырда дүниеге келген, 1962 жылы Алматыға көшіп келгеннен кейін машина апатынан қайтыс болады. Бұл қаза ақынға қатты соққы болады. Майгүлге арналған өлеңдер циклі баршылық. Қалған балалары – Жұлдыз, Айбар, Алмагүл, Шолпан.        Мұқағали орыс, неміс тілдерін жақсы білген.       1948-1949 жылдары ҚазМУ-дың филология факультетінде оқыған. К.Маркс атындағы кеңшарда (қазіргі «Текес») ауылдық кеңес хатшысы, мектепте мұғалім болды.       1952-1962 жылдары Қарасаздағы бастауыш мектепте орыс тілінің мұғалімі болып жұмыс істеген. 1970 жылы Жазушылар одағына мүшелікке қабылданып, 1973-1974 жылы Мәскеудегі әдебиет және өнер институтында оқыды.          Ақынның тұңғыш өлеңдері «Қырман басында», «Қойшы бала - Әкітай», «Інімнің ойы», «Шебер».  Өлеңдегі ұстазы – Қ.Аманжолов. Ақынның тұңғыш кітабы – «Ильич», ал кейінгі шығармалары «Ақ қайың әні», «Ару-ана», «Мавр», «Аққулар ұйықтағанда», «Қырандастар», “Чили – шуағым менің», «Шекарада», «Большевиктер», «Өмірдастан», «Арман», «Шолпан», «Досыма хат», «Отаным, саған айтам», «Райымбек! Райымбек!», «Қашқын», «Моцарт.Жан азасы» атты поэма-толғаулары бар. 650-ден астам лирикалық өлеңдері бар.  Мұқағали – ақын, жазушы, драматург. Ақиық ақын 1976 жылы 27-інші наурызда 45 жасында Алматы қаласында қайтыс болды. 

богатство
Игі – благородный
Шаттану - радоваться

айы туғанда.
Наурыз, наурыз, күн игі!  Күні игі жердің - түрі игі.  Бауыры жылып науат-қар,  Бабымен ғана жібиді.  Шашылып ырыс шанақтан,  Шақырып бір үй бір үйді,  Шаттанушы еді бір игі.
Осынау игі кең жерге,  Наурыз айы келгенде,  Наурыз тойын бергенде,  Көрмегендер де - арманда,  Арманда - оны көрген де.  Келіп ем өмір - орманға,  Наурыз айы келгенде.

Тыдалым.Оқылым.
3-тапсырма. Өлеңді мәнерлеп оқы

туралы айтылған?
Өлеңнің екнші шумағында қандай дәстүр туралы айтылған?
Өлеңнің үшінші шумағында наурыз-думанның қандай ерекшелігі айтылады?
Наурыз бен ақынның өмірінде қандай байланыс бар?

– Ұлттық ойындар

ІV топ – Ұлттық дәстүрлер

Графикалық диктант

ІІІ топ – 5 жолды өлең

ІV топ – ПОПС

қуырдақ домбыра тоқымқағар қобыз тілашар

Ұлттық дәстүрлер


Ұлттық
аспаптар



Ұлттық
Тағамдар

Ұлттық
ойындар

Графикалық диктант

Бұл-наурыз мейрамы.Оны қазақ халқы ертеден тойлап келе жатыр. Халқымыз оған ерекше дайындалған. Наурызтойда ұлттық ойындар ойналады. Оның түрі көп.

2. Аппақ ас, мұзы бар, 3. Сылқ-сылқ күледі,
Тағамдардың асылы, Балалар қызығар. Аяғы жоқ жүреді
Қуат берер күші бар.

Төрт бұлағы – сүт, 5. Қамыс құлақ, тостаған тұяқ,
Өзі күшті, мүйізі мықты. Мінсең-қанат, сүті-дәрі, еті-тамақ.

6. Үй үстінде – ұсақ тас.

... қиын болды.

-