Слайд 1Үй жасауы — кілем» дейді халық. Кілем — жайсаң төсеніш, ілсең
сән.
Слайд 2Осындай ел аузына ілінген асыл қасиетін ол әлі де сақтап келе
жатқан бағалы зат. Осындай қиын да қызықты өнер қазақтың топырағында бұдан мың жылдар бұрын, қарапайым халық өнерпаздарының ой қазынасынан шығып, шебер қолдарымен тоқылатын.
Слайд 3Қазақстан облыстарында кездесетін кілем түрлері де, атаулары да көп. Көне заман
деректерінде де олар тап осы күнгі аттарымен аталады. Мысалы, бұқар кілем, жол кілем, жолаң кілем, жібек кілем, масаты кілем, мақта кілем, қалы кілем, қара кілем, құлпырма кілем, тақыр кілем, түкті кілем, ақ сирақ кілем, алаша кілем, Әндіжан кілемі, түрікмен кілемі сияқты көптеген атаулардың өзі-ақ қазақ халқының кілем тоқумен ертеден таныс екенін және кілемнің әр жерде әр түрлі мәнерде жасалғандығын аңғартады.
Слайд 4
Әдетте түкті кілемді 2—3 шебер қатар отырып тоқиды
Слайд 5Осы әдіспен ені 2—3,5 м, ұзыны 3,5—4 м кілемді 2 адам
бір айдың ішінде тоқып шығарады.
Слайд 6
Кілемше теріліп тоқылатын бұйымдардың жіптері көп түсті бояумен боялады. Кілем өрнегінде,
әсіресе, қызыл фонға қара, көк, сары және ақ түсті өрнектер көбірек жүргізіледі, кейде тіпті негізгі бір түстің бір-біріне жақын бірнеше өңдері де қолданылады. Мұндағы кілем өрнектері әр түрлі. Сол көптеген өрнек түрлерінің әрқайсысының аттарын кілемшілер жақсы біледі
Слайд 8Тоқылу әдісі кергіш бетінде оңнан солға қарай жүргізу арқылы және солдан
оңға қарай жүргізу арқылы орындалады;
Слайд 9
Кілем өрнектерінің ішінде жануарлар бейнесін немесе олардың жеке мүшелерін суреттейтін оюлар
да көп. Мәселен, «қошқар мүйіз», «сыңар мүйіз», «иттабан», «көбелек» және т. б. ұнМымен бірге геометриялық ернектер де кездеседі (ирек, тұмарша, төрт бұрыш және т. б.).
Слайд 10Тықыр кілем өткізбе әдісімен тоқылады.Адам, табиғат көріністерін бейнелеуге болады. Греция, Литва,
Молдова, және елімізде дамыған.
Слайд 11Кілем шалу әдісімен орындалады. Түкті кілем үйге сән береді, жылы. Әр
елдің өзінің ұлттық өрнегі көрсетіледі. Көбіне табиғатты ұлттық ою- өрнектермен байланыстырады.
Слайд 13Сәнді қолданбалы өнер. Екеуі де қабырғаға ілінеді және жерге төселеді, жылы.
Иірілген жіппен тоқылады.
Слайд 17
Машинамен тоқылатын кілемдер негізіне табиғи жіптермен қатар синтетикалық жасанды талшықтар, жүн
тәріздес жіптер, химиялық пленка жіптер де пайдаланылады. Кілем тоқылатын жіптің құрылымын зерттеу нәтижесі химия мамандарына өте төзімді полимер материалдарды ойлап табуға мүмкіндік берді. Олар жуан, жіңішке, созылмалы, жеңіл, нәзік, ширақ және ақшыл болып келеді.
Слайд 18
Машинамен тоқылатын кілемдер түгі тігілмелі тафтинг, тоқымалы, трикотаж, тоқыма-тігілмелі, шыбықшалы киіз,
флоки- ровты кілемдерге бөлінеді. Тоқыма кілемдер механикалық тоқу станогында бір түсті немесе әр түрлі түсті болып шығарылады, құрылымы жағынан кілемді көп қабатты мата деуге болады. Түгі тігілмелі тафтині - негізгі тоқымалы, трикотаж, тоқыма-тігілмелі кілемдер жоғары жылдамдықты көп инелі машиналармен тоқылады. Кілем негізі өріс жібінен, астыңғы матадан және латексті астарлан тұрады.